อะฟลาท็อกซิน ภัยเงียบสู่มะเร็งตับ

26-Jan-2016 อ่าน : 5049 คน

อะฟลาท็อกซิน ภัยเงียบสู่มะเร็งตับ

หลายคนคงคุ้นเคยว่า อะฟลาท็อกซินมักอยู่ในถั่วลิสง ทั้งถั่วลิสงอบ ถั่วลิสงคั่ว แต่นอกจากนี้ รู้หรือไม่ว่ามันยังแอบแฝงตัวอยู่ในอาหารอีกหลายชนิด โดยเชื้อราอะฟลาท็อกซินเป็นตัวสำคัญที่นำไปสู่โรคมากมาย หนึ่งในโรคที่น่าหวาดกลัว คือ โรคมะเร็ง

สารอะฟลาท็อกซินเป็นสารพิษที่เกิดจากเชื้อรา (mycotoxin) ซึ่งผลิตจากเชื้อราในกลุ่มแอสเปอร์จิลลัส ฟลาวัส (Aspergillus flavus) และ แอสเปอร์จิลลัส พาราซิติกัส (Aspergillus paracticus) ซึ่งเชื้อราสองชนิดนี้มักจะชอบภาวะความชื้น ดังนั้นจึงมักฝังตัวอยู่ในอาหารที่มีความชื้น อะฟลาท็อกซินแบ่งได้เป็น 4 ชนิด ได้แก่ Aflatoxin B1, Aflatoxin B2, Aflatoxin G1, Aflatoxin G2 โดยอะฟลาท็อกซินที่อันตรายที่สุด คือ Aflatoxin B1

อะฟลาท็อกซินพบได้จากไหน

สารอะฟลาท็อกซินนอกจากจะพบบ่อยในถั่วลิสงแล้ว ยังพบในถั่วชนิดอื่น

ประเภทธัญพืช : ถั่วเมล็ดแห้ง ข้าว ข้าวโพด งาดำ งาขาว
ประเภทแป้ง : แป้งข้าวเจ้า แป้งข้าวเหนียว แป้งสาลี แป้งมันสำปะหลัง ข้าวฟ่าง
อาหารอบแห้ง : พริกแห้ง พริกป่น พริกไทย งา ปลาแห้ง กุ้งแห้ง กระเทียม หัวหอม ผักและผลไม้อบแห้ง เครื่องเทศอบแห้ง
สมุนไพรอบแห้ง ชา กาแฟคั่วบด และผลิตภัณฑ์แปรรูปแทบทุกชนิดที่ใช้วัตถุดิบจากผลผลิตทางการเกษตรที่มีเชื้อราชนิดนี้ปนเปื้อนอยู่ก่อน

หลายคนมีความเข้าใจผิดว่า อะฟลาท็อกซิน หรือรา สามารถตายลงได้หลังจากปรุงอาหารด้วยความร้อน แต่แท้จริงแล้วอะฟลาท็อกซินไม่สามารถตายหรือสลายไปได้จากการปรุงอาหาร เพราะมันสามารถทนความร้อนได้สูงถึง 260 องศาเซลเซียส

และยังมีบางคนที่มีพฤติกรรมเสี่ยงบริโภคสารพิษตัวนี้ไปโดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์ เหตุเกิดจากความเสียดาย อาทิ เมื่อเจออาหารขึ้นราก็ตัดส่วนที่ขึ้นราออกไปแล้วนำส่วนที่ยังดีมาปรุงอาหาร หรือ นำภาชนะที่บรรจุอาหารขึ้นราชนิดดังกล่าวมาล้างและมาใช้ซ้ำ ถือเป็นพฤติกรรมที่ผิด เสี่ยงต่อการเกิดโรคได้อย่างง่ายดายเลยทีเดียว เพราะราที่เกิดขึ้นบนอาหารมีทั้งที่เราสามารถเห็นได้ด้วยตาเปล่า และไม่เห็นด้วยตาเปล่า ดังนั้นหากอาหารนั้นเกิดราสีเขียวอมเหลือง หรือ สีเขียวเข้มขึ้น ควรทิ้งอาหารนั้นไปทันที และควรทิ้งภาชนะที่เราใส่อาหารขึ้นราด้วย เพื่อป้องกันสารตกค้าง

อันตรายจากเชื้อราอะฟลาท็อกซิน

เชื้อราตัวนี้หากเราได้รับเข้าไปในร่างกาย อาจเป็นปัจจัยให้เราเกิดโรคเกี่ยวกับตับ ทั้งอาการตับติดเชื้อ ตับอักเสบ อาการตับเลือดออก นำมาซึ่งตับแข็ง และหากได้รับเชื้อราดังกล่าวสะสมเป็นเวลานาน พบว่าจะทำให้กลายเป็นมะเร็งตับ และอาจก่อมะเร็งได้ตามอวัยวะอื่น ๆ เช่น ระบบทางเดินอาหาร ระบบหายใจ ระบบสืบพันธ์ ระบบประสาท เป็นต้น

ใส่ใจก่อนกิน ก่อนปรุง ช่วยเลี่ยงพิษอะฟลาท็อกซินได้

ไม่ควรซื้อกลุ่มอาหารและผลิตภัณฑ์ประเภทถั่ว อาหารแห้ง มากักตุนไว้เป็นจำนวนมาก เพื่อหลีกเลี่ยงการต้องเก็บไว้เป็นเวลานาน
ควรเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่เก็บไว้ในภาชนะมิดชิด
ก่อนซื้อควรสังเกตสีของอาหารอบแห้ง หากมีเข้มหรือออกจะน้ำตาลเกินไป อาจเป็นแหล่งก่อตัวของเชื้อราอะฟลาท็อกซินจำนวนมาก
เมื่อต้องออกไปกินข้าวนอกบ้าน ควรสังเกตความสะอาดของร้าน และสีของเครื่องปรุง อาทิ ถั่วลิสงคั่วบด พริกป่น หากถั่วมีสีเข้มจัด มีกลิ่นหืน ไม่ควรรับประทาน และพริกป่นหากมีสีแดงค่อนไปทางแดงดำ นั่นคืออาจมีเชื้อราอะฟลาท็อกซินปนเปื้อน
อย่าเสียดายสารพิษที่จะทำร้ายร่างกายของเรา หากพบว่าอาหารแห้งหรือถั่วมีจุดรา ให้รีบทิ้งอาหารนั้นไปทันทีและควรทิ้งภาชนะที่บรรจุด้วย เพื่อหลีกเลี่ยงการปนเปื้อนของเชื้อรา
หากต้องทำเมนูที่มีถั่วบด พริกแห้ง กุ้งแห้ง หรือของแห้ง แนะนำให้ทำเครื่องปรุงนั้นเอง โดยทำแต่น้อยพอกิน

การป้องกันไม่ให้เรารับสาร อะฟลาท็อกซิน สามารถทำได้ไม่ยาก เพียงแค่เรารู้จักสังเกตตั้งแต่ สี กลิ่น และภาชนะ สิ่งที่จะทำให้เราปลอดภัยจากเชื้อนี้ได้ดีที่สุดคือ เราควรทำผลิตภัณฑ์เหล่านี้เอง เช่น ถั่วคั่ว พริกคั่ว นอกจากเราจะมั่นใจในความสะอาดแล้ว ยังสามารถควบคุมเจ้าสาร อะฟลาท็อกซินให้ห่างไกลร่างกายของเราได้อีกด้วย