มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ: ภัยเงียบที่ผู้ชายสูงวัยต้องใส่ใจ

03-Dec-2025 อ่าน : 2 คน

มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ: ภัยเงียบที่ผู้ชายสูงวัยต้องใส่ใจ

มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ: ภัยที่ใกล้ตัวผู้ชายมากกว่าที่คิด

มะเร็งกระเพาะปัสสาวะเป็นหนึ่งในมะเร็งที่พบบ่อยในระบบทางเดินปัสสาวะ และมีอุบัติการณ์สูงขึ้นในกลุ่มผู้ชาย โดยเฉพาะผู้ที่มีอายุ 50 ปีขึ้นไป แม้จะไม่ใช่โรคมะเร็งที่ติดอันดับต้น ๆ แต่ความรุนแรงของโรคจะเพิ่มขึ้นอย่างมากหากตรวจพบในระยะลุกลาม ดังนั้น การทำความเข้าใจเกี่ยวกับสัญญาณเตือนและปัจจัยเสี่ยงจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง

สัญญาณอันตรายที่ห้ามมองข้าม: ปัสสาวะเป็นเลือด

อาการที่พบได้บ่อยที่สุดและเป็นสัญญาณเตือนที่สำคัญที่สุดของมะเร็งกระเพาะปัสสาวะคือ ปัสสาวะเป็นเลือด (Hematuria) ซึ่งอาจมาในสองรูปแบบหลัก:

ปัสสาวะเป็นเลือดที่มองเห็นได้ด้วยตาเปล่า (Gross Hematuria): ผู้ป่วยจะสังเกตเห็นว่าปัสสาวะมีสีชมพู สีแดง หรือสีน้ำตาลเข้ม คล้ายน้ำล้างเนื้อ โดยส่วนใหญ่อาการนี้มักไม่มีอาการปวดร่วมด้วย ทำให้หลายคนเข้าใจผิดว่าเป็นอาการทั่วไปและละเลยการตรวจวินิจฉัย
ปัสสาวะเป็นเลือดที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า (Microscopic Hematuria): ตรวจพบได้จากการตรวจปัสสาวะในห้องปฏิบัติการเท่านั้น

จุดที่น่ากังวล: การปัสสาวะเป็นเลือดจากมะเร็งกระเพาะปัสสาวะมักเป็นแบบ "มา ๆ หาย ๆ" คือเป็นอยู่ช่วงหนึ่งแล้วหายไปเอง ทำให้ผู้ป่วยคิดว่าหายแล้วและไม่ไปพบแพทย์ ซึ่งเป็นการเสียโอกาสในการตรวจพบโรคตั้งแต่เนิ่น ๆ

สัญญาณอื่น ๆ ที่อาจบ่งชี้ถึงปัญหาในระบบทางเดินปัสสาวะ:

นอกเหนือจากปัสสาวะเป็นเลือดแล้ว ผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการร่วมอื่น ๆ ได้แก่ ปัสสาวะบ่อยผิดปกติ หรือมีอาการปวดปัสสาวะขณะที่กระเพาะปัสสาวะยังไม่เต็ม, ปวดแสบขณะปัสสาวะ (แต่อาจไม่ใช่การติดเชื้อ), หรือปวดท้องน้อย/ปวดบริเวณอุ้งเชิงกรานอย่างต่อเนื่อง

ปัจจัยเสี่ยงหลักของมะเร็งกระเพาะปัสสาวะ

มะเร็งกระเพาะปัสสาวะส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับความเสียหายของเยื่อบุกระเพาะปัสสาวะจากสารเคมีที่ถูกขับออกมาในปัสสาวะ โดยปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญที่สุดคือ:

การสูบบุหรี่: ถือเป็นปัจจัยเสี่ยงอันดับ 1 ผู้สูบบุหรี่มีโอกาสเป็นมะเร็งกระเพาะปัสสาวะสูงกว่าคนทั่วไป 3-4 เท่า เนื่องจากสารเคมีในควันบุหรี่จะถูกกรองออกทางปัสสาวะและสัมผัสกับเยื่อบุกระเพาะปัสสาวะโดยตรง
การสัมผัสสารเคมีในงานอาชีพ: เช่น สารเคมีที่ใช้ในอุตสาหกรรมสีย้อมผ้า ยาง หนัง และผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียม (สารอะโรมาติกเอมีน)
อายุที่เพิ่มขึ้น: ความเสี่ยงจะสูงขึ้นตามอายุ โดยเฉพาะหลัง 50 ปี

แนวทางการป้องกันและการตรวจคัดกรอง

การรักษามะเร็งกระเพาะปัสสาวะจะได้ผลดีที่สุดเมื่อตรวจพบตั้งแต่ระยะเริ่มต้น ดังนั้น ผู้ชายสูงวัยควรให้ความสำคัญกับการดูแลตัวเองดังนี้:

1. การป้องกันที่สำคัญที่สุด

เลิกสูบบุหรี่ ทันที และหลีกเลี่ยงการสูดดมควันบุหรี่มือสอง เพื่อลดการสัมผัสสารก่อมะเร็งโดยตรง
หากทำงานที่สัมผัสสารเคมีอันตราย ควรใช้อุปกรณ์ป้องกันที่ได้มาตรฐานอย่างเคร่งครัด

2. การสังเกตตนเองและการตรวจวินิจฉัย

หากพบ ปัสสาวะเป็นเลือด แม้จะเป็นเพียงครั้งเดียวและอาการหายไปแล้ว ควรรีบไปพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านทางเดินปัสสาวะ (Urologist) ทันที เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียด
สำหรับผู้มีความเสี่ยงสูง (เช่น มีประวัติการสูบบุหรี่หนัก) ควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับการตรวจปัสสาวะหาเซลล์ผิดปกติ (Urine Cytology) หรือการส่องกล้องกระเพาะปัสสาวะเป็นระยะเพื่อเฝ้าระวัง

มะเร็งกระเพาะปัสสาวะเป็นโรคที่สามารถรักษาให้หายขาดได้ หากตรวจพบเร็ว อย่าปล่อยให้อาการ "ฉี่เป็นเลือด" ที่มา ๆ หาย ๆ ทำให้คุณชะล่าใจ การเข้ารับการตรวจวินิจฉัยอย่างรวดเร็วเป็นก้าวแรกและสำคัญที่สุดในการต่อสู้กับโรคร้ายนี้ และการเลิกบุหรี่คือการลดความเสี่ยงที่สำคัญที่สุดที่คุณสามารถทำได้