ผลข้างเคียงจากเคมีบำบัดที่คุณรับมือได้!

06-Jun-2019 อ่าน : 859 คน

ผลข้างเคียงจากเคมีบำบัดที่คุณรับมือได้!

เคมีบำบัด...วิธีการรักษาโรคมะเร็งร้ายที่ไม่เพียงทำหน้าที่ทำลายเซลล์มะเร็ง แต่เคมีบำบัดยังสามารถส่งผลต่อเซลล์ปกติได้เช่นกัน ก่อให้เกิดผลข้างเคียงจากการรักษา โดยระดับความรุนแรงของผลข้างเคียงจะแตกต่างกันออกไปในผู้ป่วยแต่ละราย ขึ้นอยู่กับประเภทยาและการรักษาในแต่ละครั้ง ซึ่งผู้ป่วยบางคนอาจได้รับผลข้างเคียงรุนแรง ในขณะที่บางคนอาจไม่ได้รับผลข้างเคียงใดๆ โดยผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นในช่วงสัปดาห์แรกของการรักษานั้น ส่วนมากมักเกิดขึ้นแบบชั่วคราวและสามารถจัดการได้ แต่หากผลข้างเคียงเริ่มทวีความรุนแรงมากขึ้น ผู้ป่วยควรรีบพบแพทย์เพื่อทำการวางแผนการรักษาต่อไป

ลักษณะอาการที่เป็นผลข้างเคียงมาจากเคมีบำบัด

ความอ่อนเพลียความรู้สึกเหนื่อยและไม่มีแรง เป็นผลข้างเคียงของเคมีบำบัดที่พบบ่อยที่สุด ความอ่อนเพลียประกอบด้วยความรู้สึกอ่อนแรง เหนื่อย ง่วง เซื่องซึม สับสน หงุดหงิด ความอ่อนเพลียอาจเกิดขึ้นทันทีและการพักอาจไม่สามารถบรรเทาได้ คุณอาจยังมีความรู้สึกเหนื่อยเป็นอาทิตย์หรือเป็นเดือนหลังจากสิ้นสุดรอบการรักษา

การรับมือกับอาการข้างเคียง

พักผ่อนหลีกเลี่ยงการทำกิจกรรมต่างๆ
ให้คนอื่นช่วยคุณในบางกิจกรรม เช่น การซื้อของ การดูแลเด็ก การขับรถ และงานบ้าน
หยุดงานสองถึงสามสัปดาห์ระหว่างหรือหลังจากที่คุณได้รับเคมีบำบัด หรือลดชั่วโมงการทำงานลง
ออกกำลังกายเบาๆ เช่น การเดิน และออกกำลังกายตามปกติของคุณ
พยายามนอนให้มากขึ้นในตอนกลางคืน
พยายามรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพและมีสารอาหารครบถ้วน

แผลในปาก

ยาเคมีบำบัดบางอย่างอาจทำให้เกิดแผลในปาก เช่น แผลเปื่อยหรือการติดเชื้อ ซึ่งโอกาสการเกิดแผลในปากจะเพิ่มมากขึ้น ในกรณีที่ผู้ป่วยเคยได้รับหรือกำลังรับการรักษาด้วยการฉายรังสีที่ศีรษะ ลำคอ หน้าอก หรือกรณีที่มีปัญหาเกี่ยวกับฟันหรือเหงือก

การรับมือกับอาการข้างเคียง

ใช้แปรงสีฟันขนอ่อนนุ่มเพื่อทำความสะอาดฟันสองครั้งต่อวัน ใช้น้ำยาบ้วนปากเพื่อช่วยป้องกันการติดเชื้อ ในช่องปาก
ห้ามใช้น้ำยาบ้วนปากทั่วไปที่มีแอลกอฮอล์เพราะอาจทำให้ปากแห้งหรือระคายเคืองได้
พยายามรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพและมีสารอาหาร
บางครั้งการอมน้ำแข็งขณะที่ฉีดยาสามารถช่วยลดแผลในปากได้
จิบน้ำ และรับประทานอาหารอ่อน
หลีกเลี่ยงอาหารรสเผ็ดหรือมีกรดเพราะจะทำให้เจ็บแผลในปากมากยิ่งขึ้น

เบื่ออาหาร คลื่นไส้ หรืออาเจียน

ความอยากอาหารจะเปลี่ยนแปลงไปเมื่อรับเคมีบำบัด บางครั้งอาจไม่รู้สึกอยากรับประทานอาหาร หรืออาจไม่
รู้สึกชอบรับประทานอาหารที่คุณเคยชอบ

การรับมือกับอาการข้างเคียง

รับประทานของว่างมื้อเล็กบ่อยๆ แทนอาหารมื้อใหญ่
ดื่มเครื่องดื่มปริมาณน้อยแต่บ่อยครั้งหลังการรักษา และรับประทานน้ำแข็งหรือเจลลี่
ปรับเรื่องมื้ออาหาร หากคุณรู้สึกหิวมากกว่าในช่วงมื้อเช้าให้รับประทานอาหารมื้อหลัก และรับประทานอาหาร เบาๆ เช่น ข้าวต้ม หรือธัญพืช เมื่อรู้สึกอยากรับประทานน้อยลง
หลีกเลี่ยงอาหารมัน อาหารทอด รับประทานอาหารช้าๆ และเคี้ยวให้ละเอียดเพื่อช่วยให้ย่อยอาหารได้ดีขึ้น
หลีกเลี่ยงกลิ่นที่ทำให้เกิดอาการคลื่นไส้เพิ่มมากขึ้น เช่น กลิ่นอาหารหรือควัน
แจ้งแพทย์ผู้รักษาให้สั่งยาแก้คลื่นไส้ เพื่อสำหรับรับประทานที่บ้านและควรรับประทานเป็นประจำ

ท้องผูกหรือท้องเสีย

ยาเคมีบำบัด ยาแก้ปวด และยาแก้คลื่นไส้บางอย่างอาจทำให้ท้องผูกหรือท้องเสีย กรณีที่ท้องผูกเกินสองถึงสามวัน ควรแจ้งแพทย์ที่ทำการักษา

การรับมือกับอาการข้างเคียง

หากท้องผูก รับประทานอาหารที่มีกากใยสูงให้มากขึ้น เช่น ขนมปังและพาสต้า ธัญพืชเต็มเมล็ด ผักและผลไม้
ดื่มน้ำให้เพียงพอ เพื่อช่วยคลายลำไส้กรณีท้องผูก และช่วยแทนที่ของเหลวที่สูญเสียไปกรณีที่ท้องเสีย
หากคุณท้องเสีย หลีกเลี่ยงอาหารเผ็ด ผลิตภัณฑ์ธัญพืช ซอสข้น ผลไม้ หรือผักสดที่มีเปลือกหรือเมล็ด

ผมร่วงและปัญหาเกี่ยวกับหนังศีรษะ

ผู้ที่ได้รับเคมีบำบัดหลายรายกังวลเรื่องผมร่วง บางรายผมร่วงทั้งหมดอย่างรวดเร็วในขณะที่บางรายผมร่วงหลังจากรักษาหลายครั้ง และบางรายก็อาจผมร่วงเล็กน้อยหรือไม่ร่วงเลย

การรับมือกับอาการข้างเคียง

รักษาความสะอาดของผมและหนังศีรษะโดยใช้แชมพูอ่อนๆ อย่างเช่น แชมพูสำหรับเด็ก
ใส่ผ้าโพกหัวหรือผ้าคลุมศีรษะที่เป็นผ้าฝ้ายบางๆ
หลีกเลี่ยงการดัดและย้อมผม ไดร์เป่าผม โรลม้วนผม และผลิตภัณฑ์ที่มีสารรุนแรง
สวมผมปลอม วิก หมวก ผ้าคลุมศีรษะ หรือผ้าโพกหัว ที่ทำให้รู้สึกสบายและมั่นใจที่สุด
หากขนตาร่วง ควรสวมแว่นหรือแว่นกันแดด เพื่อป้องกันดวงตาจากแสงแดดและฝุ่นระหว่างอยู่ข้างนอก
หวีหรือแปรงผมเบาๆ โดยใช้หวีขนาดใหญ่หรือแปรงที่มีขนอ่อนนุ่ม
หากคุณวางแผนซื้อวิก ควรเลือกซื้อในช่วงแรกของการบำบัดเพื่อให้สามารถจับคู่สีและสไตล์กับผมของคุณได้

ผิวหนังคันและปัญหาผิวหนังอื่นๆ

ผิวอาจคล้ำลง ลอก หรือแห้งและคันเมื่อรับยาเคมีบำบัด ทั้งยังไวต่อแสงแดดมากขึ้น จึงควรทาครีมกันแดดที่มีคุณสมบัติป้องกันแสงแดดได้ระดับสูง(เอสพีเอฟ 30+) พร้อมทั้งสวมหมวกและเสื้อผ้าป้องกันแสงแดด