การดูแลสุขภาพช่องปากของผู้ป่วยมะเร็ง

05-Oct-2011 อ่าน : 6579 คน

การดูแลสุขภาพช่องปากของผู้ป่วยมะเร็ง

ผู้ป่วยมะเร็งที่ใช้เคมีบำบัดและฉายรังสีบริเวณช่องปากมักมีปัญหาในช่องปากหลายอย่าง อาทิ อาการเยื่อบุในช่องปากอักเสบ มีอาการบวมแดง มีแผลในช่องปาก ทำให้มีความเจ็บปวด มีโอกาสติดเชื้อในช่องปากและระบบร่างกาย เป็นอุปสรรคต่อการรักษา ขอแนะนำวิธีการแก้ไข ดังนี้

กรณีที่ช่องปากไม่มีแผล

แปรงฟันอย่างถูกวิธี โดยใช้แปรงที่มีขนแปรงอ่อนนุ่ม โดยใช้เทคนิคบาสส์ (Bass technique) คือ วางแปรงบริเวณรอยต่อระหว่างเหงือกและฟัน (ทำมุม 45 องศา) หลังจากนั้นขยับแปรงในแนวนอนสั้นๆ เริ่มที่โคนฟันก่อน และใช้ยาสีฟันผสมฟลูออไรด์
ระหว่างการฉายรังสีไม่ควรใช้ยาสีฟันเนื่องจากอาจทำให้ระคายเคืองได้ ทางเลือกที่สามารถใช้แทนยาสีฟัน คือ โซเดียมไบคาร์บอเนต ควรแปรงด้วยความนุ่มนวลและระมัดระวัง เนื่องจากอาจทำให้เหงือกบริเวณนั้นบาดเจ็บได้
บ้วนปากด้วยน้ำเปล่าหรือน้ำเกลือ หลังแปรงฟัน หลังอาหารทุกมื้อและก่อนนอน ไม่ควรใช้น้ำยาบ้วนปากที่มีแอลกอฮอล์ผสม
ทาริมฝีปากด้วยวาสลีน
แนะนำการรับประทานอาหารโปรตีนสูง เช่น เนื้อสัตว์ ปลา นม ไข่ อาหารที่อ่อนนุ่ม กลืนสะดวก ไม่เผ็ด
ดื่มน้ำมากกว่า 2 ลิตรต่อวัน

กรณีช่องปากอักเสบระดับ 1-2

การดูแลกรณีที่ช่องปากอักเสบระดับ 1-2 ผู้ป่วยมีอาการปวดบรรเทาลงแล้ว สามารถรับประทานอาหารได้

ยังใช้การดูแลเหมือนการดูแลช่องปากปกติตามข้างต้น แต่เพิ่มการบ้วนปากด้วยน้ำเกลือทุก 2 ชั่วโมง และ รับประทานอาหารอ่อนหรืออาหารเหลว
อมน้ำแข็ง เพื่อบรรเทาอาการปวดในช่องปากทุก 2 ชั่วโมง นานครั้งละ 5 นาที

กรณีช่องปากอักเสบระดับ 3-4

การดูแลกรณีที่ช่องปากอักเสบระดับ 3-4 ผู้ป่วยบรรเทาอาการปวด สามารถรับประทานอาหารได้

ใช้ผ้าสะอาดนุ่มชุบน้ำเกลือพันนิ้วมือเช็ดปากแทนการแปรงฟัน ห้ามใช้ไหมขัดฟัน บ้วนปากด้วยน้ำเกลือทุก 1-2 ชั่วโมง และทาริมฝีปากด้วยวาสลีน
อมน้ำแข็ง เพื่อบรรเทาอาการปวดในช่องปากทุก 2 ชั่วโมง
ใช้ 2% Xylocaine viscious อมกลั้วปากและคอก่อนรับประทานอาหารเพื่อลดความปวด และให้ยาต้านเชื้อราและต้านจุลินทรีย์ ตามคำแนะนำของแพทย์